












.. FRI, NA ALA
Suma na Emiel Scholsberg
Lontu a yari 2004, writer/composer/multi-instrumentalist/vocalist/performing kunartiman Emiel Scholsberg bigin fu skrifi nanga konposu en eygi wroko ini wan seryusu fasi. Sensi a ten disi, nomonomo a ben wroko nanga stuka, moksi ala sortu koni a ben feni kon na wan fu meki ensrefi kon wan dyadya kunartiman. A e wani sabi fu skrifi nanga prey en eygi wroko bun. A e wani tron wan dyadya pokuman di sabi fu prati a gudu san e libi na ini en yeye.
Fu di Emiel na wan pikin fu en Ptatakondre mama nanga en Sranan papa, wanlo difrenti oni ben de fu yere na ini en bigisma oso. Difrenti tongo, ala sortu difrenti poku, difrenti fasi a ben kon fu miti di a ben gro kon. A momenti di a ben firi fa a sawnt fu poku e freyri en, a ben seri. A ben lobi arki.
Di Emiel ben abi a libimarki fu wantentinaseybi yari, wan mati ben meki en yere Jimi Hendrix a fosi tron. Emiel poti yesi arki Jimi. Den poku, nanga a fasi fa Jimi ben prey den, a fasi fa en wawan ben kan, grabu Emiel en ati. A firi a faya Jimi ben tyari te na ini en bonyo. Ne so, a poti na en ede fu gi ala en ten gi a siksitey, fu leri fu sabi fu prey en. Sofasi, na poku san ben kon wan prenspari krakti na ini en libi. Poku ben de en dresi. Sensi yonguyari, poku ben de en tonton stimofo. Spesrutu a sawnt fu son poku ben tyari en ede gwe.
A kra san ala den libisma na lontu a heri grontapu e tyari go na ini den poku den e prey, ben teki Emiel fu go na waka langa nanga fara. Emiel prakseri ben de fu en wroko mu de wan lalalala moksipatu, fu sukru moksi nanga bita, swa, sowtu, switi nanga oni. Sofasi, Emiel e tan suku fu prati tori san e fasi unu ati, unu yeye.
Frimangron, a kontren
Frimangron na a nen fu wan spesrutu kontren na ini a ati fu Paramaribo. Paramaribo na a mamafoto fu Sranankondre. A potabra na “friman gron”: “free-mans ground”. Sensi a tina-ayti yari-hondro, di srafusma ben kon fri, lanti ben gi den primisi fu seti den eygi sani na tapu wan pikin pisi gron, fu habi den eygi presi fu libi in a fasi fa den gwenti nanga den famiri. Na drape na a gron pe a kumbat’tey fu Emiel en papa e d’don beri. Na drape en papa ben gro kon.
En eygi wroko, na Emiel en eygi “Frimangron”. Na drape a e kan de fri. Na drape a e kan feni en rutu. Na a presi pe ala den fri sili kan yere, si, firi, prisiri, prati san e libi na ini den yeye. Sondro syen, sondro frede fu gapu, ibriwan kan de. Sofasi, libisma e sa kan bondru nanga makandra, bondru nanga a grontapu, bondru nanga lobi, nanga Anana.
Fri brada
Sensi a foswan solo-album fu Emiel ben si a leti fu a son ini a yari 2010, a ben teki a nen “Frimangron” leki en kunartiman nen.
Ini ala den yari di a ben skrifi, konposu nagna tnapu na tapu na steygi, a ben kon fu sabi ala sortu kunartiman nanga kunarti-uma di ben waka kon nanga en doro a wondrukondre fu Oni. Sonten wan syatu pisten, sonten den ben tan nanga en moro langa. Sofasi, di Emiel ben orga a 2019 Dutch Fretless Guitar Festival, wantronso a ben abi fu aksi tu tra pokuman fu prey nanga en. Dan, wan wondru psa: tedati den bigin fu prey, a fiti den yeye leki den no ben firi bifosi ete. Sensi a momenti dati, Koen, Remo nanga Emiel ben de “Frimangron”, wan trio san e prefuru fu go teki den poku awansi sortu presi. Ini a yari 2023, Remo gwe fu du en eygi sani. Ne wan tra brada teki abra a bass: Erik Harbers. Baka wan yari, di Erik g’we owktu, Koen nanga Emiel besroyti fu meki Frimangron de wan duo:
Koen Wijnen – drums, percussion, Wizzdrum, FX
Emiel Scholsberg – acoustic & electric guitar, fretless guitar, bass, FX, vocals

“Wan ten, wan mati fu mi taygi mi: “Te mi e prey, mi ede tiri”. A prakseri disi noyti sa lasi mi ede. Awansi kande a gersi taki na dray tapu, nomo na mi ondrofeni taki na meki oni soso e kan tyari wan sma go na a sortu tiri wanlo sma e angri fu firi. We, fa a no fa mi srefsrefi e angri fu a tiri disi. Tiri e meki presi de gi kunarti san man prati ati faya, neleki sowan kunarti e meki presi de gi tiri. Pe tiri de, presi de gi tra libisma, presi de fu prati, fu trutru bondru sondro sori finga, sondro bigi-ede dyugudyugu, sondro wan enkru sani san e man koti unu kumbat’tey puru.
Datmeki yu man taki dati te mi e prey, na tiri mi e wani fu du kon. Mi n’e doro ete, nomo na waka fu a pasi disi di mi e waka e gi mi faya. A e gi mi spirit moro nanga moro di mi e go moro fara.”
Emiel Scholsberg, desembri 2016


